Info

Kunstfotografie: de impact van een momentopname

Nicole Smolenaers - September 2020

In traditionele fotografie wordt een momentopname vastgelegd door een camera. Tegenwoordig weet iedereen deze afbeelding wel op te pimpen met een leuke filter of subtiele bewerking. Maar sommigen kunnen een foto zo’n indrukwekkende gelaagdheid meegeven dat het tot kunst verheven wordt. Kunstfotografie met een hoofdletter K. Denk aan Jimmy Nelson die met één foto het verhaal vertelt van een hele cultuur. Aan James Kerwin die in zijn foto’s de verstilling van een verlaten plek vereeuwigt. Of aan de verleidelijke, sterke vrouwen van onder meer Jef Poldervaart en Helmut Newton. De impact van een momentopname kan onmetelijk zijn.

‘De vluchtigheid van gedachten die nauwelijks te vangen zijn in concrete fragmenten, maar eerder bestaan uit meerdere transparante lagen’

Beeldende fotografie kunst 

Fotografie is op de eerste plaats een weergave van de werkelijkheid. Een momentopname. Wanneer een foto zich ontpopt tot een persoonlijke interpretatie van deze werkelijkheid, transformeert het in kunst. Bijvoorbeeld als een fotograaf zijn opname een extra dimensie weet te geven door het toepassen van meerdere disciplines en (digitale) technieken. Een afbeelding is nu eenmaal een manipuleerbaar object en niet altijd uitsluitend het resultaat van het scherp esthetisch oog van de fotograaf. Ook niet in de fotografie kunst.

We spreken over beeldende kunstfotografie (of fotokunst) als het werk van galerie/museumkwaliteit is en puur en alleen voortkomt uit de visie van de kunstenaar (persoonlijke interpretatie). De afbeelding heeft dus geen andere functie, zoals wel het geval is bij fotojournalistiek, commerciële fotografie en modefotografie. De fotograaf annex kunstenaar wil enkel zijn boodschap overbrengen, expressie geven aan zijn gevoelens.

Bekijk alle kunst  

Oprechte ontroering
Multitalent Jef Poldervaart bijvoorbeeld raakt oprecht ontroerd door kleuren, geluiden, mensen die vol overgave gaan voor dat waarin ze geloven. Deze ontroering is terug te vinden in zijn werk dat bestaat uit mixed media, waarin fotografie, schilderkunst en digitale technieken zich verenigen. Zijn kunstfoto's - met het vrouwelijke schoon als geliefd thema - doen denken aan stills uit oude filmklassiekers. De sfeer is dromerig, mysterieus en heeft een sterk sensuele ondertoon. Toch worden vrouwen door de Brabander nooit als lustobject geportretteerd. Integendeel, ze ogen sterk, zelfbewust en onafhankelijk.

‘De sfeer is dromerig, mysterieus en heeft een sterk sensuele ondertoon’

De naam Helmut Newton roept eveneens een beeld op van stilettohakken, naadkousen en schaars geklede dames met een erotische uitstraling. Naakt of gekleed in een smoking, de door hem gefotografeerde vrouwen zijn krachtig, verleidelijk, dominant en soms zelfs ronduit intimiderend. Ze hebben macht.

Het provocatieve werk van de wereldberoemde Duits-Australisch fotograaf kan gezien worden als ironisch commentaar op de decadentie van een sociale klasse die in hoge mate bepaald wordt door macht en geld. (Newton werkte voor toonaangevende modebladen als Voque, Marie-Claire en Elle.) Met zijn foto’s reflecteert hij op de verschuiving van de traditionele machtsverhouding, de manifestatie van vrouwenemancipatie en de vrijer wordende seksuele moraal.

Kunstfotografie trends komen en gaan

Hoewel ook in de kunstfotografie trends komen en gaan, zullen Newtons foto’s hun waarde behouden. Hij is een van de meest invloedrijke, intrigerende en controversiële fotografen van de laat twintigste eeuw. Met uitzondering van dergelijke titanen, raken kunstfotografen soms tijdelijk uit de mode om later weer (her)ontdekt te worden. Liefhebbers en verzamelaars kiezen dus beter voor fotokunst die hen persoonlijk fascineert, waarnaar ze eindeloos kunnen blijven kijken. 

Want laten we eerlijk zijn, een spraakmakende foto als wanddecoratie trekt meteen alle aandacht. In iedere ruimte. Deze kunstvorm is bovendien heel toegankelijk. Iedereen weet een geweldige foto te waarderen. De laatste tijd zien we niet voor niets een opmars van commerciële foto-art op plexiglas, epoxy of aluminium dibond. 
Naast formaat, uitvoering en presentatie is er één belangrijk punt waarop je moet letten wanneer je echte kunst in de vorm van fotografie aan de muur wilt hangen. In een professionele galerie als AbrahamArt, of op een kunstbeurs, vind je namelijk werk dat deel uitmaakt van een gelimiteerde oplage. Deze oplage is afhankelijk van de naamsbekendheid (waarde) van de fotokunstenaar; hoe populairder het werk, hoe lager de oplage en hoe hoger de prijs.

‘Met zijn indringende foto’s wil hij iedereen bewust maken van culturele diversiteit’

Indringende kunstfoto’s

Waar Newton en jaren later Poldervaart internationaal waardering krijgen met het fotograferen van vrouwelijke modellen, reist de Nederlandse-Britse Jimmy Nelson Kunst naar 's werelds meest verborgen plekken om inheemse mensen te fotograferen. Met zijn indringende kunstfoto’s wil hij iedereen bewust maken van culturele diversiteit en de bedreiging daarvan door voortschrijdende technologie en globalisering. In feite is hij constant in gevecht met het verlies. 

In interviews vertelt hij openhartig dat hij zijn hele leven al last heeft van zijn opvoeding die zich grotendeels in een kostschool afspeelde. “Ik haatte het feit dat ik een man was, om wat mannen elkaar kunnen aandoen. Dat ben ik mijn hele leven aan het oplossen.” Dit doet hij onder meer door te zoeken naar de schoonheid in de mens. In zijn optiek gaat het om de ziel die je in de foto vastlegt. De kennis, de kracht, de authenticiteit. Dan is het kunst, vindt hij, want daarmee zet je mensen aan het denken.

‘De stille essentie van deze plaatsen intrigeert Kerwin en dit is voelbaar in zijn foto’s’

De Engelse fotograaf James Kerwin fotografeert geen mensen of natuur, maar brengt op geheel eigen wijze out-of-bounds locaties voor zijn camera. Zijn stijl karakteriseert zich door een prachtige lichtinval en serene rust. De ‘urban explorer’ laat het publiek kennis maken met de verloren grandeur van deze verlaten gebouwen. Ondanks het verval en de verwaarlozing. 

Hij maakt kerken onsterfelijk en legt de mystiek van glorieuze theaters en koninklijke paleizen vast. De stille essentie van deze plaatsen intrigeert Kerwin en dit is voelbaar in zijn foto’s. Hij neemt de tijd om de natuurlijke composities van zijn locaties te bestuderen en weet deze vanuit een kunstzinnig en esthetisch perspectief te fotograferen. 

Complexe verbeeldingskracht

Fotografie kunst koppelt een (gemodelleerde) compositie aan verbeeldingskracht. Zo getuigt het werk van Geert Kollau van zijn surrealistisch, met vlagen ook dwaas en complex voorstellingsvermogen. De Nederlander speelt met de vluchtigheid van gedachten die nauwelijks te vangen zijn in concrete fragmenten, maar eerder bestaan uit meerdere transparante lagen. Deze transparantie weerspiegelt altijd in zijn werk.

Tegenwoordig creëert hij de juiste gelaagdheid meestal met photoshop. Vervolgens brengt hij met verf en spuitbussen kleuraccenten aan op de geprinte fotocompositie, maakt van dat resultaat een productfoto en bewerkt deze weer digitaal tot een serie klaar is. Geen replica’s, maar originele werken die subtiel van elkaar verschillen. De vernieuwende wijze waarop hij visueel een verhaal vertelt, maakt zijn werk uniek en levert hem wereldwijd erkenning op.

Gerespecteerde moderne fotokunst

Geprint op plexiglas of aluminium, een originele foto in een mooie kwaliteitslijst of een mixed media kunstwerk waarin de camera een hoofdrol heeft, alle fotokunst is momenteel populair. Zolang het maar autonoom werk betreft. Sinds de jaren zestig van de vorige eeuw wint fotografie als kunstvorm steeds meer aan belang. Inmiddels wordt het beschouwd als gerespecteerde moderne kunst, door zowel de zakelijke als particuliere markt.

Grootste kunstgalerie van de Benelux

Bij AbrahamArt in Amsterdam en Eindhoven kun je fotografie kunstwerken kopen of huren van actuele, populaire namen en enkele grote iconen. Daarbij zijn verschillende kunststromingen en diverse grote kunstenaars tegen proefplaatsingen gratis en vrijblijvend te regelen. Zo bieden wij abstracte kunst, hedendaagse kunst en pop art kunst aan.

Bekijk diverse populaire fotografische kunstwerken

Vergelijkbare inhoud

Natuurlijke expressie in kleur: Ontdek de krachtige fauvistische kunstbeweging

March 2023

Geometrische kunst brengt kunst terug tot de objectieve essentie

Nicole Smolenaers - January 2023

Impressionisme, schilderijen die een kunstzinnige revolutie veroorzaken

Nicole Smolenaers - December 2022