Abstracte kunst laat zich niet zo makkelijk definiëren. Valt de eenvoudig weergegeven primitieve kunst ook onder abstracte kunst of mag er geen enkele relatie zijn tot de visueel waarneembare realiteit? Wat is abstracte kunst? De vertaling van abstraheren is: afstand nemen van de werkelijkheid. In een abstract schilderij reflecteert de harmonie of disharmonie, de ordening of juist de chaos in een compositie van kleuren en vormen. Of de emoties en indrukken van de kunstenaar worden uitgedrukt met speciale materialen en technieken. Respectievelijk de geometrische abstractie en het abstract expressionisme. Feit is dat abstracte kunst tijdloos is en boeiend blijft, omdat het keer op keer de verbeelding van de toeschouwer aanspreekt.
‘Principes en denkbeelden worden vertaald in vormen en kleuren, ritmes en contrasten’
Eind negentiende eeuw zetten de impressionisten de opmars van de artistieke autonomie in. In de eerste decennia van de twintigste eeuw gaat het hek van de dam. Door de politieke ontwikkelingen in Duitsland, Italië en Rusland is Parijs meer dan ooit het epicentrum van de kunst. Een smeltkroes (inspiratiebron) van denkbeelden, dromen en revolutionaire ideeën. De grenzen tussen schilderkunst, beeldhouwkunst en fotografie beginnen te vervagen en kunststromingen (die feitelijk niet meer te omschrijven zijn) krijgen een Europees en later mondiaal karakter.
New York ontpopt zich als toevluchtsoord voor kunstenaars die tijdens en na de Tweede Wereldoorlog Europa verlaten. En de relatief jonge Amerikaanse schilderkunst - die vanaf midden vorige eeuw de wereld overdondert - gaat dwars tegen de traditie in. Dit markeert een keerpunt. Kunstenaars gaan meer nadruk leggen op het schilderproces zelf en zoeken in hun werk naar de essentie. Sommigen brengen het onderwerp terug tot de meest elementaire vorm en onder deze invloed worden schilderijen abstract.
Nuanceverschil tussen gestileerde kunst en abstractie
Voordat we verder ingaan op de abstracte kunst, moeten we een nuanceverschil aangeven tussen geabstraheerde (gestileerde) kunst en pure abstractie. In een gestileerd werk wordt een herkenbaar figuratief beeld vervormd tot een minder herkenbaar of zelfs non-figuratief beeld. Het wordt (deels) teruggebracht in de hoofdlijnen, in een sterk vereenvoudigde, karakteristieke vorm. Beeldende aspecten, zoals vormen en kleuren, ruimte en licht, compositie en textuur, spelen hierbij een rol.
Casper Faassen, een van Nederlands populairste kunstenaars, weet dit op subtiele en doeltreffende wijze toe te passen. Hij experimenteert met verschillende technieken en materialen, bouwt zijn werken op uit meerdere transparante lagen. Sereen en toch rijk aan detail. Met een toplaag van craquelé verwijst hij naar de tijd die schilders en fotografen bevriezen in een moment voor de eeuwigheid. Faasen benadrukt dat gegeven door deze organisch verkregen laag toe te voegen. Het resultaat zijn abstracte schilderijen met structuur, waarin het spanningsveld tussen de lijnen en vlakken typerend is voor schoonheid en verval.
‘Het aspect van dit verliezen komt neer op je beperken tot het essentiële; abstractie betekent immers letterlijk verwijdering’
Het werk van de in Utrecht geboren Robbert Fortgens is eveneens abstract, hoewel zijn persoonlijke beeldtaal zeer herkenbaar blijft. Zijn syntheses van fotografie en schilderkunst lijken modern en toch bekruipt je het gevoel dat het werk over een archaïsche kracht beschikt die anders is dan dat van de avant-garde. Uiteindelijk bezit elk kunstwerk ook nog tekenen van een conflict, terwijl het zo duidelijk de vrede van het monumentale koestert. Een oud gezegde luidt: ‘de ambachtsman wint elke dag iets, de wijze man verliest elke dag iets’. Voor kunstenaars geldt volgens Fortgens hetzelfde. Het aspect van dit verliezen komt neer op je beperken tot het essentiële; abstractie betekent immers letterlijk verwijdering.
Het werk van beide eigentijdse kunstenaars wordt getoond op belangrijke kunstbeurzen en tentoonstellingen door heel Europa. En natuurlijk zijn zij ook vertegenwoordigd bij AbrahamArt, de galerie met een indrukwekkende presentatie abstracte en moderne kunst.
Een magische gelaagdheid
Waar Faasen en Fortgens in mixed media een geheel eigen richting vinden, ontwikkelt de Argentijn Gabriel Bertazzoli een unieke schilderstijl. Deze vindt deels zijn oorsprong in de jaren die hij als decormaker en lichttechnicus doorbrengt in theaters. Zijn abstracte landschappen laten een bijna magische gelaagdheid zien. Zijn canvassen hebben een diepte, ontstaan uit nauw aangezette dunne transparante verflagen, waardoor je naar binnen gezogen wordt. In de meeste gevallen schildert hij subtiele, mysterieuze landschappen met uitgestrekte velden en bomen. Soms een stadsgezicht met naïef geschilderde stadselementen. Altijd in intelligente, gevoelige kleurvlakken, verdeeld door enkele daadkrachtige spannende elementen die jou als toeschouwer intrigeren.
‘Bij abstracte schilderkunst mag je - ook als toeschouwer - buiten de lijntjes kleuren en je eigen invulling geven aan dat wat je ziet’
En dat is wat abstracte kunst doet. Het nodigt je uit om de tijd te nemen, om in het schilderij te duiken en je eigen interpretatie te vormen. Bij abstracte schilderkunst mag je - ook als toeschouwer - buiten de lijntjes kleuren en je eigen invulling geven aan dat wat je ziet. Er zijn geen regels. Dit illustreert Edvard Munch begin twintigste eeuw al met zijn wereldberoemde werk ‘The Scream’. Deze voorloper van het abstracte verwerkt het leed van een gewonde ziel (zijn eigen onevenwichtigheid?) met expressieve kleuren en onverminderd krachtige penseelstreken.
Uitvinder van de pure abstracte kunst
En denk eens aan onze eigen Piet Mondriaan, die samen met Robert Delaunay, Kazimir Malevich en Wassily Kandinsky gezien wordt als uitvinder van de pure abstractie. Rond 1900 al begint hij een opvallende cadans in zijn schilderijen te brengen en onderscheidt zich door zijn originele kleurstellingen. Gaandeweg worden deze steeds intenser en ontstaat een harmonisch evenwicht van elementaire tegendelen in zijn abstracte landschappen. Dit leidt uiteindelijk tot de bekende, zuiver abstracte composities van geometrische grondvormen in primaire kleuren.
Principes en denkbeelden worden vertaald in vormen en kleuren, ritmes en contrasten. In een abstract schilderij verdwijnt de vertrouwde werkelijkheid. De beeldende elementen op zichzelf vormen de essentie. Andere grote namen uit de vroegere abstracte schilderkunst zijn onder meer Paul Klee, Mark Chagall, Juan Gris, de meer surrealistische kunstenaars Max Ernst en Joan Miró en later Jackson Pollock, een van de meest bekende kunstenaars van abstract expressionisme.
Abstracte kunstenaars: 2 richtingen
Kijkend naar deze abstracte kunstenaars kunnen we binnen de abstracte kunst twee richtingen onderscheiden: de geometrisch abstracte kunst (het kubisme, vervolgens het suprematisme en het constructivisme) en de ogenschijnlijk willekeurige toepassing van vorm en kleur - het abstract expressionisme - waarin de onbewuste emoties en indrukken van de kunstenaar worden weergegeven. In deze lijn ligt het accent vooral op het schilderproces, zoals bij de ‘drippings’ of ‘action-paintings’ van Pollock.
‘Continu speurend naar de juiste structuur, de perfecte balans en de mooiste abstracte compositie waarmee hij zijn emotie kan overbrengen’
Modern abstracte schilderijen met felle kleuren – sprekende schilderijen die je daarom ook kunt linken aan de expressionistische benadering – vind je bij AbrahamArt bijvoorbeeld van Sebastiao Rodrigues, SR Rodrigues, Zhuang Hong Yi en William Malucu. In hun werk spelen kleur, expressie en passie een cruciale rol.
Bekijk alle kunstAbstracte schilderijen als een harmonieus samenspel
SR Rodrigues is oorspronkelijk cartograaf en een natuurtalent in tekenen. Zijn abstracte schilderijen met structuur zijn een harmonieus samenspel van uitgekiend materiaalgebruik en momenten van hyperconcentratie waarin krachtige kalligrafie-achtige vormen ontstaan. In prachtige aardtinten. Rodrigues woont en werkt in zowel Portugal als Brazilië, maar reist de hele wereld over om zijn kunst en kennis te verdiepen. Hij combineert acrylen met tentzeil, hout, ijzer en andere natuurlijke grondstoffen. Continu speurend naar de juiste structuur, de perfecte balans en de mooiste abstracte compositie waarmee hij zijn emotie kan overbrengen.
Ook het werk van Zhuang Hong Yi getuigt van een buitengewone subtiliteit. Zijn abstracte landschappen worden dan ook wereldwijd geprezen vanwege zijn uitzonderlijk oog voor detail, zijn bijzonder verfijnd kleurgebruik en ongeëvenaarde streven naar perfectie. Door zijn westerse heden te omarmen, zonder zijn Chinese verleden uit het oog te verliezen, vindt hij evenwicht tussen controle en emotie, tussen bekend en onbekend. Dit weet hij op elegante wijze samen te brengen, waardoor zijn werk altijd iets mysterieus uitstraalt. Zijn werk is van een geraffineerde schoonheid en toont een zeldzaam ambachtelijke vakbekwaamheid.
De Braziliaanse kunstenaar William Malucu is een autodidact die door de jaren heen een authentieke abstracte stijl heeft ontwikkeld. Hij is geliefd bij galerieën in Nederland, Engeland, Duitsland, België, Frankrijk en Scandinavië. Met opmerkelijke focus en bezieling weet hij zijn kleurrijke belevingswereld rechtstreeks over te brengen op het doek. Alle hulpmiddelen worden aangewend om zijn temperament te vertalen in doordachte kleur- en vormcomposities, waarmee hij op een directe manier communiceert. Eerlijk en oprecht, volledig vanuit het hart.
Abstracte kunst kopen
Dit zijn slechts enkele voorbeelden van abstracte kunstenaars die momenteel erg populair zijn in de internationale kunstscene. Bij AbrahamArt in Amsterdam en Eindhoven zijn veel meer abstracte schilderijen met felle kleuren of bijzondere texturen te zien. Zoals gezegd: abstracte kunst blijft boeiend, is tijdloos en daarom waardevast. Laat je gerust adviseren over het kopen of huren van een abstract schilderij dat het beste bij jou past. Eventuele proefplaatsingen zijn gratis en vrijblijvend te regelen.
Naast abstracte kunst kun je bij Abraham Art ook andere kunstwerken vanuit verschillende kunststromingen vinden. Zo hebben wij diverse hedendaagse kunstwerken, fotografiekunst, street art en pop art.
