Niets is zo veranderlijk als het weer. Voor kunst geldt eigenlijk precies hetzelfde. Uit het verre verleden kennen we kunststromingen (met duidelijke regels en schilderwetten) die tientallen decennia de boventoon voeren. Vanaf de twintigste eeuw volgen de ontwikkelingen en invloeden, die een rol spelen binnen de kunstscene, elkaar sneller op. Vooral na de Tweede Wereldoorlog zijn meerdere fusions actief binnen een thema. Hedendaagse kunst is dynamisch, eclectisch en divers. Het unieke resultaat van het creatieve brein en de intense beleving van de kunstenaar. De uitvoering kan abstract zijn of figuratief. Maar wat is figuratieve kunst precies?
‘In een figuratief kunstwerk kan de weergave variëren van realistisch tot gestileerd en geabstraheerd’
Zonder te diep in de kunstgeschiedenis te duiken, kunnen we stellen dat in de klassieke oudheid, de middeleeuwen en het tijdsbestek van Renaissance tot Impressionisme kunst realistisch is waarheidsgetrouw. De voorstelling wordt met een bijna fotografische nauwkeurigheid weergegeven. Wanneer eind negentiende eeuw de opmars van de artistieke autonomie begint, biedt dit kunstenaars de ruimte om meer te focussen op het schilderproces zelf en om te zoeken naar de essentie in hun werk. Sommigen hanteren een vrijere, losse manier van werken, waarbij ze wel trouw blijven aan de waarneembare realiteit. Anderen brengen het onderwerp steeds verder terug tot de meest elementaire vorm en zo ontstaat abstracte kunst.
Figuratieve kunst en abstracte kunst
Naast het definiëren van schilderijen en beeldende kunsthouwwerken in verschillende kunststromingen, kunnen we moderne kunst ook categoriseren in realistische (figuratieve) en abstracte kunst. Deze laatste term duidt op kunstwerken waarin geen direct herkenbare elementen zijn gebruikt, zoals concrete stadsgezichten, landschappen of personen. De expressie (het gevoel van de kunstenaar) staat centraal. Als toeschouwers zijn wij eveneens vrij in onze interpretatie, omdat het werk geen instant associatie oproept met vertrouwde beelden.
Bekijk alle kunst‘De term figuratieve kunst, die begin vorige eeuw geïntroduceerd is, geeft wat meer speelruimte’
De tegenhanger van deze abstracte, oftewel non-figuratieve kunst, is figuratieve kunst. De betekenis figuratief wil zeggen dat de zichtbare werkelijkheid duidelijk verbeeld is. We herkennen wat we zien, bijvoorbeeld de kan in een stilleven of de boom in een natuurlandschap. De term figuratieve kunst, die begin vorige eeuw geïntroduceerd is, geeft echter wat meer speelruimte dan de puur realistische voorstelling.
Hoewel we duidelijk kunnen benoemen wat we in het kunstwerk waarnemen, hoeft dit niet volledig natuurgetrouw te zijn weergegeven. Kleuren kunnen anders (onnatuurlijk) zijn en vormen geabstraheerd. In feite kan een kunstwerk tevens abstract figuratief zijn. Onder meer wanneer een realistisch onderwerp sterk vereenvoudigd is maar wel zijn herkenbare, karakteristieke vorm behoudt.
Figuratieve kunstwerken: subtiel en doeltreffend
Casper Faassen zet bijvoorbeeld de pure essentie van zijn ideale schoonheid neer in een krachtige lijnvoering en doet dit met een fragiele gevoeligheid. In zijn figuratieve kunstwerken weet hij op sublieme wijze een spanningsveld te creëren tussen lijnen en vlakken; soms heerlijk comfortabel, dan weer akelig confronterend. De mixed media kunstenaar experimenteert eindeloos met verschillende technieken en materialen, bouwt zijn werken op uit meerdere transparante lagen. Sereen en toch rijk aan detail. Zijn subtiliteit en doeltreffendheid maken hem tot een van Nederlands meest populaire kunstenaars van het moment.
In eerste instantie lijkt Cheung (mixed media, 100 x 150 x 8 cm) een snel door hem geschetst vrouwengezicht, bijna een krijttekening. Als we beter kijken, ontdekken we diverse ton sur ton lagen in pastels, waarin vanalles gebeurt. De wat ruwere penseelstreken zijn soms dik aangezet. Dit vormt een interessant contrast met de evenwichtige uitstraling van Cheungs gezicht. Faassen heeft een speciale belangstelling voor de Aziatische cultuur. Hij laat zich inspireren door de Japanse prints, keramiek, architectuur en vertaalt dit vanuit zijn subjectieve kijk op het dagelijks leven. Met lichte melancholie werkt hij rondom het thema ‘Mono no Aware’ het besef uit van het passeren van tijd.
‘Zijn dames weten net zo goed onze aandacht te vangen als Leonardo da Vinci’s Mona Lisa’
Ook de Italiaanse kunstenaar Marco Grassi portretteert met overduidelijke fascinatie het vrouwelijk schoon. En, hoewel de mysterieuze blik van zijn dames onze aandacht net zo goed weet te vangen als die van Leonardo da Vinci’s Mona Lisa, is de uitvoering compleet anders. Het kleurgebruik van Da Vinci is natuurlijk, evenals de weergave van het gezicht. Waarschijnlijk zou ze een wat gedateerde indruk maken, maar in principe zouden we haar zo op straat kunnen passeren. Grassi’s vrouwen staan wat verder af van de realiteit. Hij kan met nauwkeurige precisie schilderen, maar voorziet zijn portretten altijd van onconventionele details en bewerkt ze veelvuldig met goud, roze en blauw, waardoor hij flirt met het surrealisme. In zijn werk worden de woorden figuratief of abstract nogal eens afgewisseld. Ze zijn tegenstrijdig en gaan toch uitstekend hand in hand.
Realisme meets surrealisme
Dit principe herkennen we eveneens in het werk van de Nederlandse-Britse Jimmy Nelson. Met zijn indringende kunstfoto’s - vanuit 's werelds meest verborgen plekken - wil hij de oorspronkelijkheid van culturele diversiteit vastleggen voordat deze wordt opgeslokt door de moderne wereld. In zijn optiek gaat het om de ziel die je in de foto vastlegt. De kennis, de kracht, de authenticiteit. Dan is het kunst, vindt hij, want daarmee zet je mensen aan het denken. Zijn esthetische afbeeldingen laten mensen zien in traditionele kledingdracht, maar door de setting en detaillering lijkt het alsof ze buiten de geschiedenis leven. Realisme meets surrealisme, maar het is en blijft een figuratief kunstwerk (herkenbaar).
‘Omdat de beeltenis herkenbaar is en tegelijkertijd wat aan de spontane verbeelding overlaat, is figuratieve kunst heel toegankelijk’
Kortom, in een figuratief kunstwerk kan de weergave variëren van realistisch tot gestileerd en geabstraheerd. Omdat de beeltenis herkenbaar is en tegelijkertijd wat aan de spontane verbeelding overlaat, is figuratieve kunst heel toegankelijk. En komt daarom ook in nagenoeg elk interieur tot zijn recht. Bij AbrahamArt Amsterdam en Eindhoven krijg je professioneel advies en kun je eenvoudig een proefplaatsing regelen. De grootste galerie van de Benelux beschikt over een uniek assortiment, dat uitsluitend bestaat uit originele schilderijen van gewaardeerde kunstenaars. Deze werken zijn zowel te koop als te huur. Onze kunstuitleenformule zorgt ervoor dat je kunst van gerenomeerde kunstenaar in jouw woning of op kantoor kunt hebben.
